W ramach działań ubiegania się o certyfikat „Szkoła patriotów” w dniu 30 października 2023 roku uczniowie i uczennice klas IV, VI oraz VIII udali się na Miejsce Straceń do Olsztyna w celu uczczenia pamięci osób pomordowanych w tym miejscu.
Dzieci i młodzież zapaliły znicze, wysłuchały informacji nauczyciela historii Marka Romańskiego dotyczących ofiar II wojny światowej. Aktualnie przy drodze Olsztyn-Kusięta znajduje się pomnik z napisem u podstawy – „Bohaterom walk o wolność Ojczyzny, pomordowanym w latach 1939-1945”. Pomnik ten postawiony został w końcu lat sześćdziesiątych XX wieku, według projektu Włodzimierza Ściegiennego. Przedstawia on dwie postacie będące symbolem pożegnania. Chodnik od obelisku prowadzi w głąb lasu, do cmentarnej bramy wejściowej z napisem: „Cmentarz ofiar II wojny światowej”. Za bramą rozlega się cmentarna przestrzeń – 18 symbolicznych grobów – świadectwo masowych straceń dokonanych na ludności polskiej przez hitlerowskich okupantów. W tym miejscu zgładzono 1968 osób. Przy największej mogile stoi drewniany krzyż. Jest to już drugi z kolei krzyż. Pierwszy, dębowy był postawiony w 1945 r. Po ekshumacji, niektóre szczątki pomordowanych przeniesiono i pochowano w kwaterze wojennej na cmentarzu Kule w Częstochowie. W głębi cmentarza, na wzniesieniu znajduje się monument z napisem „Naród nigdy o nich nie zapomni”. Cmentarz powstał w latach 1963-1965. Rzeźby przedstawiające więźniów przed egzekucją autorstwa Władysława Łydżby, ustawiono w latach 80-tych XX w. W 2008 r. na olsztyńskim „Miejscu Straceń” umieszczono Drogę Krzyżową, którą stanowi czternaście oryginalnych, lipowych płaskorzeźb wykonanych przez artystów Danutę i Jana Wewiór.
Tym samym Szkoła Podstawowa w Kusiętach przyłączyła się do akcji „ Szkoła patriotów”.
Marek Romański
